شهرت و محبوبیت جاذبه های تاریخی اصفهان مهم‌ترین عاملی است که سالانه گردشگران زیادی را روانه این شهر می‌کند تا بخشی از هنر معماری ایرانیان در دوران باستان را تماشا کنند.
اصفهان دارای پل‌های تاریخی، مساجد کاشی‌کاری و مناره‌های بلند، بناهای قدیمی، عمارت‌ها و آثار نفیسی از گذشته است که در این مطلب از میراث سفر قصد داریم شما را به سفری در خیابان‌های مسحورکننده و بناهای تاریخی این شهر ببریم.
گشتی در جاذبه های تاریخی اصفهان
تعداد جاذبه های تاریخی اصفهان به قدری زیاد است که بدون شک اگر بخواهید تمام آنها را ببینید باید زمان زیادی را در این شهر سپری کنید. ذوق و هنر ایرانی را در هرکدام از مکان‌های تاریخی اصفهان می‌توان دید و ساعت‌ها از تماشای آنها لذت برد.
ما در مقاله جاذبه های اصفهان درباره معروف‌ترین و پربازدیدترین بناهای تاریخی اصفهان صحبت کرده‌ایم و در اینجا می‌خواهیم به برخی موارد دیگر بپردازیم که به همان اندازه جذاب و دیدنی هستند، پس بیایید بدون فوت وقت به‌سراغ معرفی آنها برویم.
قدم زدن در محله جلفا و حال‌وهوای دلپذیرش
جلفا یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین محله‌های اصفهان است که برخلاف خیابان‌های دیگر با سنگ‌فرش‌های زیبا پوشیده شده، معماری منحصربه‌فرد خانه‌ها و فواره‌های کوچکی که در این منطقه قرار گرفته‌اند صحنه‌ای زیبا را در نگاه رهگذران به تصویر می‌کشد.
جلفا را به‌عنوان محله ارامنه اصفهان نیز می‌شناسند و قدم‌گذاشتن در این مکان همانند این خواهد بود که شما خود را در یک محله اروپایی تصور کنید که مربوط به 400 سال پیش است.
مهاجران ارمنی که توسط شاه عباس اول به اصفهان منتقل شدند، اغلب بازرگانانی بودند که تجارت خود را در این شهر گسترش دادند و با ساختن بناهای زیبا در محله جلفا توانستند تاثیر قابل توجهی در جاذبه های تاریخی اصفهان بر جای بگذارند.
در جلفا می‌توانید کلیساهای مذهبی با قدمت تاریخی پربار همچون وانک، بیت اللحم، نرسس، میناس مقدس، هاکوپ، کاتارینه و مریم مقدس را ببینید، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری اصفهان که در این محله به چشم می‌خورد، موزه خاچاطور کساراتسی است که نزدیک به 1200 اثر باستانی ارمنی در این مکان نگهداری می‌شود.
تخت فولاد؛ مدفن بزرگان و علما
در میان گنجینه‌های فراوان اصفهان، تخت فولاد هم دیده می‌شود. محوطه تاریخی مهمی که بیانگر پیشینه‌ای بلند است و قرن‌های زیادی از تاریخ ایران را برای شما بازگو می‌کند.
این گورستان باستانی از سری جاذبه های تاریخی اصفهان است که قدمت آن به قرن دهم بازمی‌گردد، مکانی که داستان‌های بسیاری از عارفان، فرمانروایان و علما را در خود جای می‌دهد که یادگاری گهربار از تاریخ ادبی و روشن‌فکری ایران به‌شمار می‌رود.
یکی از برجسته‌ترین افرادی که در تخت فولاد به خاک سپرده شده، بابا رکن الدین است که قدیس و فیلسوف مشهور صوفی در زمان خود بود و آموزه‌هایش هنوز هم الهام‌بخش بسیاری از افرادی خواهد بود که در جست‌جوی معنویت هستند.
آرامگاه میرفندرسکی، شاعر و خوشنویس معروف دوران صفوی نیز در این قبرستان قرار دارد که بخشی از آثار ماندگار او را می‌توانید روی سنگ قبرش ببینید که اشعاری را با خط خود به نگارش درآورده است.
مساجدی که در تخت فولاد وجود دارند علاوه‌بر اینکه محلی برای عبادت هستند، با داشتن معماری شگفت‌انگیز و پیشینه تاریخی خود که به دوران صفوی و قاجار برمی‌گردد ترکیبی از سبک زیبای ایرانی و اسلامی را به نمایش می‌گذارند.
مسجد حکیم و طراحی جالب آن
مسجد حکیم از دیگر جاذبه های تاریخی اصفهان است که تسلط و مهارت معماران دوران صفوی را به نمایش می‌گذارد. امکان دارد این بنا شباهت‌های زیادی با سایر مساجد هم‌دوره خود داشته باشد اما اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنید، جزئیات منحصربه‌فرد و زیبای آن برای‌تان آشکار می‌شود.
بنای مسجد حکیم با مساحتی نزدیک به 8000 متر مربع از طراحی نامنظمی پیروی می‌کند که دربرگیرنده بخش شمالی، شرقی و غربی، صحنی بزرگ، نمازخانه زیر گنبد و چندین شبستان دیگر است که درمجموع 4 ایوان و 3 ورودی اصلی دارد.
ساختار کلی بنا به‌صورت مستطیلی شکل است و نمای بیرونی مسجد حکیم نیز با طاق‌هایی متقارن مزین شده که همراه با ظریف‌کاری‌های هوشمندانه حس آرامش، فروتنی و استقامت را بیان می‌کنند.
پل شهرستان؛ قدیمی‌ترین پل اصفهان
قدیمی ترین پل در میان جاذبه های تاریخی اصفهان، پل شهرستان نام دارد که پایه‌گذاری آن در زمان حکومت ساسانیان انجام شده است. این بنا یک بار در قرن دهم توسط امپراتوری آل بویه و بعداز آن در دوران سلجوقیان مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
طول این پل در حدود 108 متر است و عرض آن به‌طور متوسط به 5.2 متر می‌رسد. به‌طور کلی 2 ردیف طاق نوک تیز، چندین قوس بزرگ و طاق کوچک‌تر این پل را تشکیل می‌دهند و عملکرد آنها به‌گونه‌ای خواهد بود که باعث سرعت‌بخشیدن به جریان آب و کاهش فشار روی سازه می‌شود.
پل مارنان و قدمتی طولانی
پل مارنان در خیابان چهارباغ قرار گرفته که یکی دیگر از سازه‌های قدیمی و معروف است که روی زاینده رود ساخته شده و روستایی با همین نام را به محله ارمنی جلفا متصل می‌کند.
مطابق با شواهد تاریخی موجود دررابطه‌با پی سنگی پل مارنان از سری جاذبه های تاریخی اصفهان، قدمت آن به دوره ساسانیان نسبت داده می‌شود. در مواقعی که آب زاینده رود جریان دارد در ضلع غربی مارنان حرکت آب بسیار آرام است اما در بخش شرقی شبیه به یک آبشار کوچک عمل می‌کند و شادابی بیشتری به فضا می‌دهد.
درحال‌حاضر عابران پیاده برای گذر از روی زاینده رود از پل مارنان استفاده می‌کنند و ازطرفی باید گفت این پل خشتی مکانی مناسب برای وقت‌گذرانی و دیدن منظره رودخانه است.
منارجنبان بنایی که می‌لرزد
منارجنبان بنایی شگفت‌انگیز و تماشایی است که در دوره ایلخانیان ساخته شد و در سال 1321 نیز به‌عنوان یکی از جاذبه های تاریخی اصفهان به ثبت ملی ایران رسید که حتما باید از آن دیدن کرد.
شاید منارجنبان در ظاهر یک ساختمان آجری ساده به‌نظر برسد اما سبک طراحی و ویژگی‌های خارق‌العاده‌ای دارد که شما را متعجب می‌کند. این بنا مقبره عارف بزرگ عمو عبدالله کارلادانی است که در قرن هفدهم زندگی می‌کرد.
ایوان ساختمان منارجنبان به سبک دوران مغول طراحی شده و 2 مناره دارد، آنچه باعث مرموزشدن بنا می‌شود مربوط به این است که در عین استحکام و مقاومت بالا، سازه در جای خود می‌لرزد.
در واقع دلیل نام‌گذاری سازه به‌عنوان منارجنبان که به‌معنای مناره‌های متحرک بوده، همین ویژگی است که با جابه‌جایی یکی از مناره‌ها، دیگری نیز شروع به لرزش می‌کند، البته درحال‌حاضر به بازدیدکنندگان اجازه تکان‌دادن بنا داده نمی‌شود.
هرکدام از مناره‌ها با داشتن یک راه‌پله مارپیچی اجازه دسترسی افراد به سقف ساختمان را می‌دهد، ازطرفی کاشی‌کاری‌های لاجوردی و زیبا روی دیوارها قابل مشاهده است که نشان از چیره‌دستی استادان دارد.
آتشگاه تاریخی اصفهان
آتشکده اصفهان اثری باستانی است که روی کوه قرار دارد و اطلاعات دقیقی درباره تاریخ ساخت آن در دسترس نیست. این مکان در گذشته‌های دور برای برپایی مراسم‌های مذهبی و نگهداری از آتش مقدس مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بنای اصلی که یک قلعه بود به‌دلیل اینکه بر فراز کوه و جایی دورافتاده قرار داشت که به باور زرتشتیان ارتباط طبیعت و بهشت را نشان می‌دهد، در دوره ساسانیان به معبدی برای پیروان این مذهب تبدیل شد. در این مکان آتشی جاودانه برپا می‌شد که نمادی از حضور نور الهی است.
آتشگاه از سری جاذبه های تاریخی اصفهان به‌شمار می‌رود که قدمتی طولانی دارد و درحال‌حاضر بنایی استوانه‌ای و خشتی از آن باقی مانده که کاملا مشرف به محیط اطراف است. روی این سازه 7 پنجره بزرگ تعبیه می‌شود که درصورت روشن‌کردن آتش از بیرون کاملا قابل رویت خواهد بود.
حمام شیخ بهایی در اصفهان
جاذبه های تاریخی اصفهان تمامی ندارند و در اینجا می‌خواهیم یکی دیگر از مقاصد گردشگری یعنی حمام شیخ بهایی را نام ببریم که بنای ماندگاری را برای بازدیدکنندگان بر جای گذاشته است.
یکی از ویژگی‌های حمام شیخ بهایی که بی‌شک باعث حیرت بازدیدکنندگان می‌شود و شما را برای رفتن به این مکان مشتاق‌تر می‌کند، اجرای سیستم گرمایشی خاص آن است که نظیرش را در جای دیگری پیدا نخواهید کرد.
بسیاری از حمام‌های قدیمی ایرانی دارای گرم‌خانه‌های متعددی بودند اما راز اصلی این مکان درست همینجا پدیدار می‌شود که در گذشته تنها یک شعله کوچک موجب گرم نگه‌داشتن کل ساختمان می‌شد. البته به‌دنبال تخریب و خرابی حمام شیخ بهایی، این شعله دیگر خاموش شده اما راز آن هنوز هم در نظر پروژهشگران نفهته باقی مانده است.
برج کبوترخانه در اصفهان
ممکن است هنگام معرفی جاذبه های تاریخی اصفهان کم‌تر نام برج کبوترخانه را شنیده باشید، مکانی که برای نگهداری کبوترها و محافظت از آنها در برابر جانوران مهاجم استفاده می‌شده است.
با توجه به اینکه تعداد زیادی از این بناها در اصفهان ساخته می‌شد، اگر نگاهی به کبوترخانه‌ها بیندازید شاید تصور کنید که یک قلعه نظامی برای دفاع از شهر است اما در واقع لانه‌های منظمی از جنس کاهگلی هستند.
برخی از کبوترخانه‌ها به اندازه‌ای بزرگ بودند که می‌توان بیش از 30هزار پرنده را در آنها نگهداری کرد، این بناها با هدف جمع‌آوری فضولات کبوتر نیز طراحی و ساخته می‌شد که این کود در صنایع خاصی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
باید گفت که بسیاری از گردشگران نسبت به این جاذبه‌ها کم لطفی می‌کنند و حتی آنها را فراموش کرده‌اند ولی اگر نکته‌بین باشید، تماشای مشبک‌کاری منظم و ظریف این ساختمان هم برای‌تان بسیار جالب خواهد بود.
جمع‌بندی
اصفهان از مقاصد اصلی گردشگری در ایران به‌شمار می‌رود که مملو از سازه‌های قابل توجهی است که به‌عنوان جاذبه های تاریخی اصفهان شناخته می‌شوند و بازتابی از دوره‌های مختلف را نمایان می‌کنند.
مکان‌های تاریخی این شهر شامل مساجد، عمارت‌ها و بناهای مختلفی هستند که برای معرفی برخی از آنها باید به محله جلفا، پل شهرستان، برج کبوترخانه، منارجنبان و تخت فولاد اشاره کرد.
